Huysuz Bacak Sendromu (HBS), toplumda oldukça yaygın görülmesine rağmen, hastaların bu durumla tedavi edilmeden uzun süre yaşamaları nedeniyle en az bilinen nörolojik hastalıklardan biridir.

HBS, özellikle istirahat ederken bacaklarda yanma, uyuşma, karıncalanma, ağrı ve şiddetli bir şekilde hareket ettirme isteği gibi şikayetlerle kendini gösterir. Bu yakınmalar genellikle akşam saatlerinde başlar ve bacaklarda ortaya çıkar. Tedavi edilmediğinde gün içinde de oturma ve istirahat dönemlerinde benzer şikayetler devam eder. Hareket etmekle şikayetler azalır. Çoğunlukla her iki bacakta birden görülse de, nadiren tek taraflı olabilir veya ellere, kollara ve vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir.

Şikayetlerin genelde akşam ve gece saatlerinde ortaya çıkması, hastalarda ciddi uyku düzensizliklerine neden olur. HBS olan kişilerin büyük bir kısmında uyku sırasında düzenli aralıklarla bacaklarda istemsiz hareketler oluşur, bu da uyku düzenini etkileyen başka bir faktördür. Bazı hastalarda yalnızca uyku halinde istemsiz hareketler gözlemlenir.

Genelde ileri yaşlarda ortaya çıkan bir rahatsızlık olmakla birlikte, tüm yaş gruplarında görülebilir. Kadınlarda erkeklere oranla yaklaşık iki kat daha fazla görülür. Farklı toplumlarda yapılan araştırmalarda, HBS görülme sıklığının 15 kişiden birinde olduğu belirlenmiştir. Ülkemizde yapılan araştırmalara göre, HBS'nin ortalama görülme sıklığı 5 kişiden ikisinde olarak kaydedilmiştir, bu da oldukça yüksek bir orandır. Hastalığın yeterince iyi bilinmemesi ve tanısının konulamaması nedeniyle birçok hasta bu sendrom ile yaşamaktadır.

HBS'nin tanısı için herhangi bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Bu nedenle, hastaların kendilerinde bacaklarda anormal hislerle birlikte şiddetli hareket ettirme isteği, şikayetlerin oturma ve yatma gibi istirahat hallerinde ortaya çıkması, hareket etmekle şikayetlerin kısmen azalması ve genellikle akşam saatlerinde veya gece belirli aralıklarla şikayetlerin artması gibi belirtileri gözlemlemeleri tanı koymada yardımcı olabilir.

HBS'nin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörler önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle erken yaşlarda bu rahatsızlığa yakalanan kişilerde genetik geçiş oranı daha yüksektir. HBS'ye neden olabilecek durumlar arasında demir eksikliği, ileri evre böbrek yetmezliği, şeker hastalığı, Parkinson hastalığı, çeşitli sinirsel rahatsızlıklar ve gebelik yer almaktadır.

Bazı bulantı, depresyon, sara, soğuk algınlığı ve tansiyon ilaçları HBS'nin şikayetlerini artırabilir. Bu nedenle, bu tür ilaçları kullanmadan önce doktorla danışmak gereklidir. Ayrıca kafein, alkol ve sigaranın da şikayetleri tetikleyebileceği unutulmamalıdır.

HBS, tedavi edilebilir bir hastalıktır. İlaç tedavisine başlamadan önce yapılabilecek bazı rahatlatıcı hareketler ve önlemler vardır. Hastaların bu önlemlere dikkat etmesi tedavinin başarılı olması açısından önemlidir. İlk olarak, hastanın bazı basit önlemleri alması ve yatak odasında düzenlemeler yapması gereklidir. Alkol, sigara ve kafein gibi ürünlerden uzak durulması, özellikle akşam saatlerinde ve yatmadan önce bunların kullanılmaması önerilir. Şikayetleri artırabilecek ilaçları doktora danışmadan kullanmamak ve eğer hastalık başka bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmışsa, önce bu nedenin tedavi edilmesi gerekmektedir.

İlaç tedavisi uygulanan hastaların kullanabileceği ilaçlar arasında dopaminerjik ilaçlar (genellikle Parkinson hastalığı tedavisinde kullanılır), levodopa ve dopamin agonistleri yer almaktadır. Bu ilaçların etki sürelerinin uzun olanları tercih edilmelidir. Ayrıca bazı sara ilaçları ve opioid grubu bazı ilaçlar da tedavi seçenekleri arasında yer alabilir.

HBS ile başa çıkmak için hastaların yaşam tarzı değişikliklerine dikkat etmeleri, düzenli egzersiz yapmaları ve özellikle akşam saatlerinde rahatlatıcı aktivitelerle meşgul olmaları önerilmektedir. HBS'nin tedavi edilebilir bir hastalık olduğu unutulmamalıdır ve doğru tedavi yöntemleri uygulanarak yaşam kalitesi artırılabilir.