Tükenmişlik Sendromu

Tükenmişlik sendromu, kişilerde duygusal tükenme, kişisel başarı hissinde azalma ve duyarsızlaşma olarak tanımlanabilir. Aniden oluşan bir durum değildir. Tam tersi, sinsice ve yavaş yavaş ilerleyen bir durumdur. Belirtileri görmezden gelinirse, ileri aşamalarda baş edilemez hale gelebilir. Erken teşhis ve tedavisi çok önemlidir. Tükenmişlik sendromunun belirtileri, kişiden kişiye farklılıklar gösterebilir. Bu belirtileri, psikolojik, davranışsal ve fiziksel başlıklar altında incelemek mümkündür. Sendrom fiziksel olarak, ilk önce hafif belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtilerin başında, yorgunluk, uyku bozuklukları, bitkinlik ve baş ağrısı gelir. Tedavi edilmeyip, önlem alınmazsa kilo kaybı ya da şişmanlık, geçmeyen soğuk algınlıkları, solunum zorlukları, yüksek tansiyon, mide ve bağırsak ağrıları, enfeksiyonlara karşı dirençsizlik, kalp çarpıntısı ve cilt hastalıkları gibi pek çok sorunla karşı karşıya gelinebilir. Bu belirtiler, sürekli hale gelirse vakit kaybetmeden önlem almak gerekir. Çünkü bu belirtiler tükenmişlik sendromunu işaret ediyor olabilir. Psikolojik belirtilere, diğer belirtilere oranla daha az rastlanır. Bu belirtiler sinirlilik, huzursuzluk, özgüvenin azalması, enerji kaybı, ümitsizlik ilgisizlik, karmaşık ve paranoya durumlar, suçluluk ve çaresizlik hissi olabiliyor.

Bu sendrom, gece oluşmaz. Aksine, iş ortamıyla etkileşim halindeyken görülür. İş stresi, tükenmişlik sendromu değildir. Fakat ne zaman iş yüküne adapte olunmaya alışılır, o zaman ortaya çıkar. Tükenmişlik sendromuna ait, 100'den fazla belirti bulunmaktadır. Duygusal belirtileri; huzursuzluk hissi, konsantrasyon bozuklukları, çabuk sinirlenme, düzensizlik, kaygı, aşırı şüphecilik ve becerilerde güçlüklerle karşılaşmaktır.

Davranışsal belirtileri ise; alınganlık, suçlama hali, inkâr etme, sabırsızlık, kurallarda katılık, daima bir savunma halinde olma ve ilişkilerde bozulmalardır.

Tükenmişlik sendromunun, bedensel belirtileri de bulunmaktadır. Bunlar; enerji kaybı, mide ve bağırsak sorunları, nefes darlığı ve uyku düzeninde bozukluklardır. Bu belirtiler tek başına yaşandığında, farklı problemleri de işaret ediyor olabilir. Fakat, çoğunluğu ve işe paralel olarak gerçekleşiyorsa tükenmişlik sendromu, belirtileri olarak düşünülebilir. Bu belirtilere rastlanırsa yapılacak ilk şey, tükenmenin kaynakları ve arttıran olayları ele almak gerekir.

Tükenmişlik sendromunu önlemek için kişilere olduğu kadar, topluma da bazı görevler düşmektedir. Bu sendromda ilk önce kişinin, belirtileri bilmesi, içinde bulunduğu durumu erken tanıması ve çözümler aramaya başlaması gerekmektedir. Kişi bir işe başlamadan önce, yapacağı işin ne kadar zor olabileceğini ve karşılaşabileceği zorlukları, daha önceden düşünüp ona göre önlem almaları gerekir.

Tükenmişlik sendromunu, gelmeden önlemek mümkündür. Bunun için, bazı şeylere dikkat etmek gerekir. Gerekli durumlarda hayır diyebilmek, evdeki ilişkilerin güzel olması, işle boş vakit arasında bir ayrım yapmak, işin işte kalması, yardımcı ve destekleyici bir işveren, yapılan işi önemli ve anlamlı görmek tükenmişliği önleyebilecek bazı durumlardır.