El Ayak Ağız Sendromu, bebeklerde ve 5 yaşın altındaki çocuklarda sık karşılaşılan bir hastalıktır. Nadir durumlarda yetişkinlerde de görülebilir. El Ayak Ağız Sendromu, viral enfeksiyon nedeniyle oluşur. Yüksek ateş, el ve ayakta döküntü, ağız içinde aft tarzı beyaz yaralar belirtiler arasındadır. Yaz veya sonbahar aylarında sendroma daha sık rastlanır.

El Ayak Ağız Sendromuna 'enterovirus' adlı virüsler yol açar. Bu virüsler Coxsackie virüsleri, poliovirüsler, ekovirüsler ve enterovirüsler olarak gruplandırılır. Hastalığa en fazla Coxsackie virüs A16 neden olur. Enterovirüs 71 ise el ayak ağız sendromunun salgınlarına yol açabilir. El Ayak Ağız Sendromu, sığır, koyun ve domuzlarda ortaya çıkan hastalık ile karıştırılabilir. Ancak, bu iki hastalığa yol açan virüsler tamamen farklıdır. İnsanlardaki hastalık hayvanlara, hayvanlarda görüleni ise insanlara kesinlikle geçmez.

El Ayak Ağız Sendromunda 39 dereceye kadar çıkan yüksek ateş görülür. Kırgınlık hissi, boğaz ağrısı ile hastalık kendini belli eder. Beraberinde öksürük ve karın ağrısı da görülebilir. Ateş başladıktan yaklaşık 2 gün sonra ağız içinde aft tarzı yaralar oluşmaya başlar. Yaralar ağrılı, içi sıvı dolu döküntü şeklinde olur. Oluşan döküntüler genellikle ağzın arka kısmında, ufak leke şeklinde görülür. Sonrasında içleri sıvı dolu kabartılar halini alır ve belli bir süre sonra kabukları yarılarak ülserleşirler. Ciltte meydana gelen döküntüler ise ağız yaralarından sonra oluşmaya başlar. Ayak tabanında, ellerde, avuç içinde ufak su çiçeğini anımsatan kabarcıklar oluşur. Başlangıçta normal döküntü halindedir, sonra içi sıvı dolar. Bazı durumlarda oluşan döküntüler, diz, genital bölge ve dirseklerde de görülebilir. El ve ayakta meydana gelen döküntüler, bir hafta içinde müdahaleye gerek kalmadan yok olur.

Çocuklarda ağız içinde oluşan yaralar su içmeyi engelleyebilir ve dehidrasyon meydana gelebilir. Adı El Ayak Ağız Sendromu olarak bilinse de bu bölgelerde her zaman döküntü görülmeyebilir. Yalnızca ağızda ya da deride döküntüler görülebilir.

El Ayak Ağız Sendromu, bulaşıcı özelliği olan bir hastalıktır. Kuluçka süresi 3-6 gündür. Virüs, çocuktan çocuğa geçebilir. Ayrıca anneden anne karnındaki bebeğe de geçiş yaşanabilir. Bulaşma, oral ya da fekal-oral yol ile gerçekleşir. Ağız ya da bağırsak mukozasına virüs yerleştikten bir gün içinde lenf düğümlerine geçiş görülebilir. Beraberinde hızlı bir şekilde ağız mukozası ve cilde kadar ulaşabilir.

El Ayak Ağız Sendromuna yol açan virüs, dışkıda, burun ve boğaz salgılarında ve oluşan döküntülerin içinde bulunabilir. Virüs bulunan kişilerle yakın temasta bulunmak, öksürük, hapşırık, kirli nesnelerle temas nedeniyle hastalık karşı tarafa geçebilir. Hastalığın genellikle ilk haftalarda bulaşma özelliği daha yüksektir. Bazı durumlarda belirtiler yok olduktan sonra bile bulaşma görülebilir.

Doktora başvurulduğunda ilk olarak doktor ayrıntılı bir öykü alır ve fiziksel muayene gerçekleştirir. El, ayak ve ağız içinde oluşan döküntüler ile kolaylıkla tanı konulabilir. Tanı için laboratuvar tetkiklerine genellikle ihtiyaç duyulmaz.

El Ayak Ağız Sendromunda özel bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Oluşan şikayetleri hafifletmek amacıyla bazı önlemler alınabilir. Ağrı için ağrı kesici, ateş için ateş düşürücü ilaçlar reçete edilebilir. Ağız içinde oluşan ağrılı yaralar için gargara ve sprey gibi ürünler kullanılabilir.