Reye Sendromu Belirtileri ve Tedavisi

Reye Sendromu, su çiçeği veya grip gibi viral enfeksiyonların ardından vücudun zayıf düşmesiyle ortaya çıkan nadir fakat ciddi bir hastalıktır. Bu sendromun tetiklenmesinde büyük rol oynayan faktör ise genellikle bu hastalıkların tedavisinde hastalara aspirin verilmesidir. Özellikle çocuk hastalar için aspirin kullanımı yaygın olduğundan, bu yaş grubu daha fazla risk altındadır. Ancak, son yıllarda çocuklara ateş düşürücü olarak aspirin verilmemesi konusunda yapılan bilgilendirme çalışmaları sayesinde bu yanlış tutum azalmaya başlamıştır. Bu yanlış uygulamanın sona ermesiyle birlikte Reye Sendromu görülme sıklığı da seyrekleşmiştir.

Reye Sendromu genellikle su çiçeği ve grip enfeksiyonlarının iyileşme döneminde, hastanın vücudunda görülen döküntü, bulantı ve kusma gibi belirtilerle ortaya çıkar. Sendromun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, hücreler arası iletişimde önemli bir rol oynayan mitokondrinin metabolik yapısında meydana gelen bozulmaların bu duruma yol açtığı düşünülmektedir. Reye Sendromu, sindirim, dolaşım ve sinir sistemleri gibi hayati önem taşıyan birçok organı etkiler. En fazla etkilenen organlar ise beyin ve karaciğerdir. Karaciğerde yağlanma oluşabilir, ancak sarılık belirtileri görülmez. Beyinde ise ciddi ödem oluşumu ve bunun sonucunda şuur kaybı ile giden tehlikeli bir ensefalopati tablosu gelişir. Karaciğerdeki kadar olmasa da böbrek, kalp ve pankreas gibi organlarda da belirli miktarda yağlanma meydana gelebilir.

Tıp alanındaki tedavi yöntemlerini en etkili şekilde kullanabilmek için her hastalıkta erken teşhis büyük önem taşır. Ancak Reye Sendromu söz konusu olduğunda bu önem iki kat daha artar. Zira şuur kaybı gerçekleşmeden önce hastanın yoğun bakım ünitesine alınmış olması, tedavi umudunu %40 oranında artıracaktır. Yoğun bakım ünitesinde hastalığın en belirgin iki özelliği olan beyin ödemi ve kan şekeri düşüklüğüne karşı çeşitli destek birimleriyle mücadele edilir.

Reye Sendromu, belirtileri açısından oldukça kapsamlı olarak incelenmesi gereken bir hastalıktır ve genellikle beş evre üzerinden değerlendirilir.

Viral enfeksiyonun iyileşme sürecini takiben hasta, uykuya meyilli bir ruh haline bürünür, aniden gelen mide bulantıları ve şiddetli kusma nöbetleri yaşar. Seyrek olarak ayak tabanında ve el ayasında kırmızı döküntülere de rastlanabilir.

Reye Sendromunun bu evresinde hasta üzerinde hiperaktif bir ruh hali gelişir. Davranış bozuklukları görülebilir ve hasta sık ve derin nefes alır. Karaciğer biopsisi sonucunda karaciğerde yağlanma başladığı gözlemlenir. Refleksler güçlüdür.

Nefes alımı yavaşlar, kısmi olarak koma durumu vardır. Dekortike pozisyon olarak adlandırılan bacakların dümdüz olarak kasıldığı ve kolların dirsek bölgesinden bükülü bir hal aldığı pozisyon görülür. Işık refleksi bu evrede henüz kapanmamıştır.

Işık refleksi bu evrede tamamen kaybedilir. Göz bebekleri sabit ve geniştir. Hasta derin koma evresindedir. Solunum işlevi sık sık sekteye uğrayabilir ve hastanın suni solunum cihazı ile solunuma devam etmesi gerekebilir.

Reye Sendromunun tüm vücuda yayıldığı son evredir. Hasta kendisini tamamen bırakır ve koma hali daha da derinleşir. Solunumun destek ünitesi olmadan sağlanması mümkün değildir.

Reye Sendromuna yakalanan kişileri tedavi etmek için spesifik bir yöntem bulunmamaktadır. Tedavi sürecindeki tüm müdahaleler, yaşamsal değerleri ideal seviyede tutmak için yapılır. Sendroma yakalanan kişilerin şuuru kapanmasa ve iletişim kurabilse dahi yoğun bakım ünitesinde gözlenmesi ve desteklenmesi gereklidir. Aksi halde hastalığın ilerleme süreci daha hızlı işler.