Sjögren Sendromu
Sjögren sendromu, bağışıklık sisteminden kaynaklanan kuru göz ve kuru ağız etkilerine yol açan bir hastalıktır. Bu tür otoimmün hastalıklarda vücuttaki savunma sistemi kendisiyle savunma halindedir. Vücuda giren bakteri, virüs gibi yabancı maddelere karşı savunma geliştirir. Ancak savunma sistemi bazen gerektiği gibi işlev göremez ve vücut hücreleriyle antijenleri ayırt edemez.
Bu durumda kendi hücreleriyle savaşa girişir. Sjögren sendromu primer ve sekonder tarzda oluşur. Primer tarzda olan diğer hastalıklarla bağımlı değildir. Kendi başına meydan gelir. Sekonder olanı ise romatoid artrit, polimyozit, lupus gibi romatizmal hastalıklarla birlikte seyreder. Toplumda normalde 20 yaş altındaki kişileri nadiren etkiler. Ancak her yaşta, her ırkta kişiyi etkileyebilir. Kadınlar bu konuda daha risklidir. Yaklaşık %90 hasta grubu kadındır. Ailede sjögren sendromu varsa diğer bireylerde gelişme riski de artar. Hastalığa neden olan etkenlerin hormonlar, viral enfeksiyonlar ve genetik faktörlerin neden olduğu düşünülmektedir.
Sjögren sendromunda lenfosit denilen beyaz kan hücresinin gözyaşı ve tükürük bezlerini ya da diğer diğer bezleri işgal etmektedir. Bezlere zarar veren lenfositler, aynı zamanda salgı üretimine engel olurlar. Bu lenfositlerin yerleştiği gözde, ağızda ya da diğer alanlarda kuruluğa neden olur. Bu hastalık göz ve ağız dışında, vajina, tiroit bezi, akciğerler, eklemler, beyin, karaciğer, böbrekler gibi alanlarda da iltihap oluşturabilir.
Sjögren sendromu belirtileri nelerdir?
Bu hastalığın etkisi herkeste farklı seviyelerde olur. Ortaya çıkan bulgularda farklıdır. Hastalarda en fazla gözlenen belirtiler ise;
Kuru ağız: Hastalarda ağızda bulunan tükürük oranında azalma olur. Bu yüzden çiğnemede, konuşmada, yutmada zorluk yaşanır ve tat alma duyusu da azalır.
Kuru gözler: Gözlerde kuruluk, kumlu olma hissi oluşur. Bu kızarıklığa ve yanmaya yol açar. Uyku halinde gözde çapak birikimi olur. Gözler ışığa karşı hassas olur. Sjögren sendromunun gereği gibi tedavi edilmemesi halinde, gözlerdeki kör noktaların oluşumuna, göz küresinin dışında yaraya neden olabilir.
Tükürük bezlerinin şişmesi: Vücutta tükürük üreten üç büyük bez bulunur. Ağzın arkasına, kulakların ön kısmında yanak altında, dilin altında yerleşen bu bezlerde şişlik oluşur. Hastalar bunu kabakulak olarak düşünebilirler. Hassaslığın yanında, hastalarda ateş de olabilir. Hastalığın olduğu kişilerin yarısı bu bulgudan etkilenir.
Dişte çürükler: bu belirti ağız kuruluğunun sonucudur. Bakteri öldüren maddeleri içeren tükürük üretilmediğinde ya da azaldığında, diş çürüklerinin oluşması kaçınılmazdır.
Ağız içinde mantar: Ağız kuruluğu olan hastalarda yanma ve kızarıklık etkileri de olur. Bunun nedeni candida denilen mantardır.
Burun, boğaz ve akciğerlerde kuruluk: Kuruluk nedeniyle boğazda gıcık oluşur. Bu nedenle kuru öksürük, koku almada azalma, ses kısılması, burun kanaması, zatürre, kulak sorunları, bronşit gibi rahatsızlıklar oluşur.
Vajina kuruluğu: Sendromun neden olduğu kuruluk yüzünden vajinada ağrı ve irritasyon ortaya çıkar. Bu kadın hastalarda cinsel ilişkiyi zorlaştırır.
Yorgunluk: bu belirti sjögren sendromu hastalarında çok görülür. Bazen sendromun etkisiyle, bazen de kronik başka bir hastalığın etkisiyle ortaya çıkar.
Sjögren sendromu tanısı nasıl konulur?
Hastanın öncelikle fiziki muayenesi yapılarak, öyküsü dinlenir. Muayenede ağızda, gözlerde, tükürük bezlerinde meydana gelen değişimler, lenf bezlerindeki şişlik, kaslardaki hassasiyet, eklemlerdeki iltihap gibi bulgular araştırılır. Akciğer grafisi çekilir. Laboratuvar tetkikleri yapılır. Schirmer testi ile gözlerdeki kuruluk belirlenir. Slit lamb incelemesi de gözlerdeki kuruluğun tespitinde çok yararlıdır. Hastanın gebe olması halinde, bebeğe gelebilecek zarara karşın özel testler yapılabilir. Dudak biyopsisi ile tükürük miktarı ölçülür. Yapılan idrar testleri de böbreklerin durumunu incelemeye yardımcı olur.
Sjögren sendromu tedavisi nasıl yapılır?
Bu hastalık için belirli bir tedavi yöntemi yoktur. Uygulanan tedaviyle hastalardaki belirtiler azaltılmaya, daha konforlu bir yaşam sürmelerine yardımcı olunur. Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaç tedavisi, egzersizlerle kasların ve eklemlerin esnek hale gelmesi, ağız kuruluğun azaltılması için su içilmesi, diş fırçalama gibi önlemlerin alınması, diş çürüklerine engel olmak için iyi bir diş bakımının yapılması, gözlerdeki kuruluk için uygun bir göz damlasının kullanılması, cilt kuruluğunda nemlendirici kullanılması gibi önlemler alınır. Görüldüğü gibi uygulanan tedavilerde hastaların rahatlatılması hedeflenir.
19.01.2024 19:52:12
Sjögren Sendromu ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
.jpg&description=Sjogren Sendromu){kind=link}