{
    "title": "Crush Sendromu",
    "image": "https://www.sendrom.gen.tr/images/crush-sendromu.jpg",
    "date": "20.01.2024 18:31:14",
    "author": "Selen Karadeniz",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Crush sendromu,</b> hastalarında belirgin şekilde doku zedelenmesi, kas nekrozu etkileri olur. Ezilme şeklindeki yaralanmalarda, uzun süreli sıkışmadan ve hareketsizlik sonucunda oluşan bir rahatsızlıktır. Aşırı derecede ezilen kaslara etkili ve hızlı bir tedavi uygulanmalıdır. Bu yapılmadığı takdirde hastada ölümle sonuçlanacak ciddi bir durum gelişebilir. Crush sendromu sonucunda gerçekleşen ölüm, hipokalemi, hipovolemik şok, böbrek yetmezliği, kompartman sendromu, metabolik asidoz gibi etkenlerden kaynaklanabilir. Hastada oluşan şokun nedeni hücre dışındaki sıvının önemli bir bölümünün zedelenmiş kaslarda birikmiş olmasıdır. Şok gelişmesiyle kaslarda azot oksit nedeniyle damar genişlemesi, hipokalemi ya da hiperkalemi yüzünden hızlanmakta ve dolaşım sistemini etkilemektedir. Özellikle depremde enkaz altından çıkarılan canlı kişilerde crush sendromu çok fazla görülmektedir.</div><div><br></div><div><b>Crush sendromu ilk aşama tedavisi nasıl yapılır?</b></div><div><br></div><div>Crush sendromu nedeniyle hastalardaki genel sağlık ve böbreklerdeki olumsuz etkilerin önlenmesi amacıyla etkin ve hızlı çalışmalar yapılmalıdır. Bunun için;</div><div><ul><li>Yıkıntının altında kalan kişinin serbest ekstremitesi görüldüğünde saatte 1,5 litrelik hızda izotonik NaCl solüsyonu takılmalıdır</li><li>Vücudun tam olarak serbestleşmesi için 45-90 dakika süre geçebilir. Yine hastaya solüsyon verilmesi devam etmelidir.</li><li>Yıkıntıdan çıkarılan kişinin idrar çıkarabildiği kontrol edilmelidir. Bu yüzden foley katateri takılmalıdır.</li><li>Hasta idrar çıkaramıyorsa, önce hipovolemi bulguları kontrol edilmelidir. Yani nabız, kan basıncı, soğuk terleme gibi bulgulara bakılmalıdır. Bunlar tespit edilirse hemen tedavi edilmelidir. İdrar çıkaramıyorsa, 1000-1500 ml fazla sıvı verilmelidir. Hastanın serum elektrolitlerine bakılamıyorsa, asla potasyum içerikli solüsyon verilmemelidir.</li><li>Hasta az miktarda idrar çıkarabiliyorsa, sağlık kuruluşuna ulaşıncaya kadar mannitol alkali diüretik tedavisi uygulanmalıdır. Böylece böbrek yetmezliği ve hiperpotasemi konusunda etkin bir korunma sağlanır.</li></ul></div><div><b>Crush sendromu ikinci aşama tedavisi nasıl yapılır?</b></div><div><br></div><div>Crush sendromu hastalarda akut tubuler nekroza yol açıp, ölüme kadar götürebilir. Bu gelişirse hasta ilk olarak oligürik dönemden geçer. Yaklaşık 1-3 hafta sonunda tubuluslarda regenerasyon gelişir ve idrar oranı giderek artar. Hasta poliüriye girerek iyileşir. Hastaya uygulanan tedavideki amaç, hastanın bu süreçte hayatta kalmasını sağlamaktır. Uygulanacak tedavi ikiye ayrılır. Bunlar oligürik ve poliürik dönem tedavisidir.</div><div><br></div><div><b>Oligürik dönem tedavisi nasıl yapılır?</b></div><div><br></div><div>Bu dönemde hastaya öncelikle konservatif tedavi uygulanır. Hastanın böbrek fonksiyonlarını bozacak etkenlere tedavi uygulanır. Enfeksiyonlar tedaviye alınır. Verilecek ilaçlar hastanın böbreklerinin durumuna göre ayarlanır. İdrar miktarının arttırılması için, uygun ilaçlar kullanılır. Vücuttaki sıvı elektrolit dengesi sağlanır. Aldığı ve attığı sıvıların hesabıyla, vücudundaki sıvı dengesi korunur. Genellikle hastanın bir gün evvel attığı sıvılardan 500 ml daha fazla sıvı verilmelidir. Crush sendromu hastalarında en fazla görülen ölümcül sonuçlanan elektrolit dengesizliği hiperpotasemi için acil tedavi uygulanmalıdır. Bu arada hastanın protein alımı da kısıtlanmalıdır. Protein katobolizmasının önlenmesi amacıyla günde 100 gram karbonhidrat verilmesi gerekir. Yağ ve kalori alımı negatif azot dengesinin korunması için önemlidir. Ayrıca suda eriyen vitaminlerin ve minerallerin de diyette olması gerekir. Hastalara diyaliz tedavisi de uygulanabilir. Özellikle akut böbrek yetmezliği gelişen hastalarda bu tedavi hayat kurtarıcı olacaktır.</div><div><br></div><div><b>Poliürik dönem tedavisi nasıl yapılır?</b></div><div><br></div><div>Bu evrede hastalara verilecek sıvının miktarı oldukça önemlidir. Az sıvı verilirse böbrek kanlanması bozulur ve hastada tekrar tubuler hasar meydana gelebilir. Bu yüzden hasta her gün tartılmalı ve değişimlere göre sıvı verilmelidir. Bu açıdan hastanın belirli süre izlenmesi ve vücudunun gerektiği kadar sıvı alması sağlanmalıdır. Yaklaşık 2-3 haftada düzelme görülecektir. Hasta taburcu olduktan sonra yine susama etkisinin giderileceği kadar sıvı almaya devam etmelidir. Ancak hasta 3-4 günde bir mutlaka doktor kontrolüne gelmelidir.</div>"
        }
    ]
}